Chế độ ăn cho người còn một quả thận sao cho phù hợp nhất

Chỉ còn một quả thận không có nghĩa là bạn mất quyền sống khỏe. Với một chế độ ăn đúng cách, bạn hoàn toàn có thể bảo vệ thận còn lại và giữ gìn sức khỏe lâu dài. Hãy biến bữa ăn hàng ngày thành "tấm khiên sinh học", giảm tải áp lực cho thận, sống tích cực và khỏe mạnh mỗi ngày với mục ăn thực dưỡng .

1. Một quả thận vẫn sống tốt – nếu bạn ăn đúng cách

Con người vốn có hai quả thận để lọc máu, đào thải độc tố và điều hòa các khoáng chất quan trọng. Tuy nhiên, nhiều người vì lý do bệnh lý (như u thận, sỏi thận nặng, suy thận một bên) hoặc hiến tạng mà chỉ còn một quả thận hoạt động. Tin mừng là: bạn vẫn có thể sống bình thường, thậm chí khỏe mạnh nếu biết cách bảo vệ “người lính đơn độc” này, đặc biệt là qua ăn uống.

Thận phải lọc trung bình 180 lít máu mỗi ngày. Khi mất một quả, quả còn lại sẽ tự động tăng cường công suất hoạt động để bù lại. Nếu bạn ăn uống quá mức hoặc sai cách, thận sẽ càng thêm áp lực và dễ suy yếu. Do đó, dinh dưỡng không chỉ là yếu tố hỗ trợ, mà còn là chiến lược bảo vệ dài hạn cho người chỉ còn một quả thận.

2. Giảm đạm – nhẹ gánh cho thận

Chất đạm (protein) là một phần thiết yếu của chế độ ăn, nhưng lại là yếu tố khiến thận phải làm việc nhiều hơn để loại bỏ chất cặn nitơ (ure) – sản phẩm phụ từ quá trình tiêu hóa protein. Với người bình thường có hai quả thận, việc tiêu hóa 50–70g đạm mỗi ngày không quá vấn đề. Nhưng với người còn một quả thận, lượng đạm cần được điều chỉnh phù hợp.

Không phải là kiêng hoàn toàn, nhưng bạn nên giảm đạm động vật (thịt đỏ, nội tạng) và ưu tiên đạm thực vật như đậu phụ, hạt, ngũ cốc nguyên hạt. Ngoài ra, chọn cá thay cho thịt đỏ cũng là một lựa chọn sáng suốt. Sữa và trứng nên được dùng với lượng hạn chế.

Lý tưởng nhất là tính toán khẩu phần đạm phù hợp với thể trạng và mức độ lọc cầu thận (GFR) dưới sự hướng dẫn của chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ thận học.

3. Giảm muối – tránh giữ nước và tăng huyết áp

Muối không trực tiếp gây hại cho thận, nhưng khi ăn mặn, cơ thể giữ nước nhiều hơn, làm tăng thể tích máu, khiến quả thận còn lại phải làm việc nhiều hơn để cân bằng natri và loại bỏ nước dư thừa. Hệ quả là tăng áp lực lên cầu thận, tăng nguy cơ suy giảm chức năng thận về lâu dài.

Người còn một quả thận nên giới hạn natri dưới 2g/ngày, tương đương với khoảng nửa thìa cà phê muối. Để thực hiện điều này, hãy ưu tiên chế biến tại nhà, hạn chế thức ăn đóng gói, chế biến sẵn như mì gói, đồ hộp, thịt nguội, nước tương, nước mắm đậm đặc.

Bạn có thể thay muối bằng các loại gia vị tự nhiên như hành, tỏi, chanh, rau thơm để tăng hương vị mà không cần thêm muối.

4. Cân bằng khoáng chất – kiểm soát kali, phospho, canxi hợp lý

Một trong những vai trò quan trọng của thận là duy trì cân bằng điện giải và khoáng chất trong máu. Khi chỉ còn một quả thận, việc giữ cân bằng này trở nên khó khăn hơn, đặc biệt với kali, phospho và canxi – các chất ảnh hưởng trực tiếp đến tim mạch, xương và thần kinh.

• Kali: Thừa kali gây rối loạn nhịp tim, có thể nguy hiểm tính mạng. Nguồn kali cao gồm chuối, khoai tây, bơ, cam, cà chua. Người còn một quả thận cần kiểm tra chức năng lọc máu định kỳ để quyết định mức ăn kali cho phép.

• Phospho: Khi thận yếu, phospho dễ tích tụ và gây loãng xương. Nên tránh thực phẩm giàu phospho như nội tạng, sữa đặc, phô mai, nước ngọt có ga.

• Canxi: Nếu bổ sung canxi không hợp lý hoặc dùng thuốc bừa bãi, có thể gây vôi hóa thận. Hãy hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng bất kỳ loại thực phẩm chức năng nào có canxi.

Sự cân bằng khoáng chất là yếu tố tinh tế và cần được điều chỉnh kỹ lưỡng theo chỉ số xét nghiệm định kỳ.

5. Uống nước đúng cách – không thiếu, không thừa

Một trong những nhầm lẫn phổ biến ở người chỉ còn một quả thận là uống thật nhiều nước để “rửa thận”. Tuy nhiên, điều này không hoàn toàn đúng.

Nếu bạn không có tình trạng giữ nước, phù nề, hoặc suy tim – thì nên duy trì lượng nước khoảng 1.5 đến 2 lít/ngày. Uống đều trong ngày, không uống dồn vào một lúc. Ngược lại, nếu bạn có biểu hiện phù, tiểu ít, hoặc bác sĩ chẩn đoán có dấu hiệu suy thận nhẹ, thì lượng nước cần giảm theo chỉ định.

Nước tinh khiết, nước đun sôi để nguội là tốt nhất. Hạn chế nước ngọt, nước có ga, nước tăng lực hoặc trà đặc vì chúng có thể chứa phospho ẩn hoặc gây kích thích lọc thận quá mức.

Một quả thận vẫn đủ cho bạn sống khỏe mạnh – nhưng với điều kiện bạn chọn cách sống hợp lý. Chế độ ăn uống đóng vai trò then chốt trong việc giảm tải gánh nặng cho thận, hạn chế các biến chứng lâu dài và giữ cơ thể trong trạng thái cân bằng.

Hãy nhớ rằng: đạm – đủ nhưng không dư, muối – ít thôi, khoáng chất – phải kiểm soát, và nước – uống đúng cách. Cùng với việc theo dõi sức khỏe định kỳ, duy trì cân nặng ổn định và hạn chế thuốc không cần thiết, bạn hoàn toàn có thể đồng hành với quả thận duy nhất của mình trong hành trình sống khỏe mạnh, bền bỉ và chủ động.