Hãy để lại số điện thoại để nhận tư vấn
Khi bắt đầu hành trình ăn chay, chắc hẳn bạn đã từng tự hỏi: “Ăn chay có được ăn nước mắm không?” Câu hỏi tưởng chừng đơn giản này lại gây ra không ít tranh cãi trong cộng đồng ăn chay và cả trong chính căn bếp mỗi gia đình Việt Nam – nơi nước mắm là thứ không thể thiếu.
Bài viết mục ăn thực dưỡng này sẽ giúp bạn làm rõ vấn đề tưởng quen mà lạ này: Nước mắm có phù hợp với người ăn chay không? Và nếu không, có những lựa chọn thay thế nào mà vẫn giữ nguyên hồn vị Việt?
Nước mắm là loại gia vị đặc trưng, gần như “quốc hồn quốc túy” của ẩm thực Việt Nam. Hầu hết các món ăn truyền thống đều không thể thiếu nước mắm: từ canh, kho, xào đến nước chấm.
Tuy nhiên, thành phần chính của nước mắm truyền thống là cá cơm hoặc cá nục lên men với muối trong thời gian dài (từ 6 tháng đến vài năm). Do vậy, nước mắm được xem là sản phẩm có nguồn gốc động vật.
Đây chính là điểm gây tranh cãi: với người ăn chay nghiêm ngặt (đặc biệt là thuần chay), việc dùng nước mắm từ cá là hoàn toàn trái với nguyên tắc. Nhưng với một số người ăn chay theo tôn giáo hoặc vì sức khỏe, việc sử dụng một lượng nhỏ có thể vẫn chấp nhận được – tùy theo quan điểm cá nhân.
Phật tử ăn chay với mục đích tránh sát sinh, nuôi dưỡng lòng từ bi. Do đó, họ tuyệt đối kiêng ăn các sản phẩm từ xác động vật, bao gồm cả nước mắm làm từ cá. Với họ, dùng nước mắm cá – dù chỉ vài giọt – vẫn là đi ngược lại giáo lý.
Nhóm này thường ăn chay để kiểm soát bệnh lý hoặc duy trì vóc dáng, sức khỏe. Một số người trong nhóm này có thể linh hoạt sử dụng nước mắm truyền thống nếu cho rằng lượng dùng rất nhỏ và không ảnh hưởng nhiều.
Thuần chay là một triết lý sống phản đối mọi hình thức bóc lột động vật, kể cả trong ẩm thực, thời trang và mỹ phẩm. Do đó, vegan tuyệt đối không sử dụng nước mắm từ cá.
Không có một đáp án duy nhất cho tất cả mọi người. Tuy nhiên, có thể kết luận:
Nếu bạn ăn chay nghiêm ngặt (theo đạo Phật, vegan, hoặc triết lý đạo đức), thì KHÔNG nên ăn nước mắm truyền thống.
Nếu bạn ăn chay linh hoạt vì lý do sức khỏe, và cảm thấy ổn khi dùng một chút nước mắm cá, bạn có thể cân nhắc tiếp tục sử dụng.
Tuy nhiên, ngày càng nhiều người chọn thay thế nước mắm truyền thống bằng các loại nước mắm chay, vừa đảm bảo hương vị, vừa phù hợp nguyên tắc ăn chay.
Nước mắm chay là loại nước mắm không sử dụng nguyên liệu từ động vật, thường được làm từ:
Đậu nành hoặc nấm
Dứa, thơm (giúp tạo mùi lên men)
Muối và đường
Một số gia vị tự nhiên như quế, hồi, đinh hương
Dù không thể tái hiện 100% vị umami và mùi đặc trưng của nước mắm cá, nước mắm chay hiện nay đã được cải tiến rất nhiều, mang lại mùi vị đậm đà, màu sắc đẹp và hợp với món Việt.
Nước mắm chay Liên Thành: lâu đời, vị đậm đà, dễ tìm mua tại siêu thị.
Nước mắm nấm chay Nayumi: nguyên liệu từ nấm, độ đạm cao.
Nước mắm chay Tam Thái Tử: phù hợp khẩu vị Bắc – Trung – Nam.
Ngoài ra, bạn cũng có thể tự làm nước mắm chay tại nhà từ dứa, đường thốt nốt, nước tương và nấm để đảm bảo an toàn, khẩu vị riêng.
Đây là câu hỏi tế nhị, nhất là với người mới bắt đầu ăn chay. Nếu lỡ ăn nước mắm cá mà không biết, hoặc trong tình huống bất khả kháng (ăn tiệc, đi đám giỗ...), bạn không cần quá áy náy.
Điều quan trọng là ý thức ăn chay của bạn đang ngày một tốt hơn, và hãy dùng những lần như thế làm bài học để chuẩn bị chu đáo hơn sau này.
“Ăn chay có được ăn nước mắm không?” là câu hỏi không dễ trả lời nếu không hiểu rõ nguồn gốc, triết lý ăn chay và các trường phái khác nhau. Dù lựa chọn thế nào, điều quan trọng là bạn ý thức được hành động của mình, sống có trách nhiệm với sức khỏe, môi trường và tâm linh.
Nếu bạn muốn ăn chay một cách trọn vẹn, có nguyên tắc và lâu dài, hãy chọn nước mắm chay – đó là giải pháp nhân văn, thông minh và hòa hợp với truyền thống ẩm thực Việt.