Hé lộ những nguyên nhân gây bệnh ở người và động vật

Bệnh tật luôn là một vấn đề lớn đối với con người và động vật, ảnh hưởng đến sức khỏe, tuổi thọ và chất lượng sống. Nhưng liệu bạn có bao giờ tự hỏi đâu là nguyên nhân thực sự gây ra các căn bệnh này? Không chỉ có vi khuẩn hay virus, mà còn nhiều yếu tố khác từ môi trường, di truyền, lối sống và thậm chí cả tâm lý cũng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe. Bài viết kiến thức thực dưỡng này sẽ giúp bạn khám phá những nguyên nhân chính gây bệnh ở người và động vật, từ đó có biện pháp phòng tránh hiệu quả.

I. Nguyên nhân gây bệnh từ tác nhân sinh học

Tác nhân sinh học là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây bệnh ở cả con người và động vật. Chúng bao gồm vi khuẩn, virus, nấm và ký sinh trùng – những kẻ xâm nhập có thể làm suy yếu hệ miễn dịch và gây ra nhiều căn bệnh nguy hiểm.

1. Vi khuẩn

Vi khuẩn là những vi sinh vật đơn bào có thể sống trong nhiều môi trường khác nhau, bao gồm cơ thể con người và động vật. Một số vi khuẩn có lợi giúp tiêu hóa thức ăn hoặc bảo vệ da, nhưng cũng có nhiều loại vi khuẩn gây bệnh.

Ví dụ:

• Ở người: Vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây bệnh lao phổi.

• Ở động vật: Vi khuẩn Salmonella gây ngộ độc thực phẩm ở gia súc, gia cầm.

>> Fucoidan nhật bản giá bao nhiêu? Để mua hàng chính hãng, bạn có thể đặt hàng trực tuyến thông qua các website chính thức của nhà sản xuất hoặc liên hệ trực tiếp qua số điện thoại được cung cấp trên các trang web này. Việc mua hàng trực tiếp từ nhà sản xuất giúp đảm bảo chất lượng và tránh mua phải hàng giả.

2. Virus

Virus là tác nhân gây bệnh nguy hiểm nhất vì chúng có khả năng xâm nhập vào tế bào và nhân lên nhanh chóng. Một số bệnh do virus gây ra có thể lây lan thành đại dịch.

Ví dụ:

• Ở người: Virus SARS-CoV-2 gây COVID-19.

• Ở động vật: Virus dại (Rabies virus) lây truyền qua vết cắn của động vật nhiễm bệnh.

3. Nấm

Nấm có thể sống ký sinh trên da, trong cơ thể hoặc môi trường bên ngoài. Một số loại nấm chỉ gây bệnh khi hệ miễn dịch bị suy yếu.

Ví dụ:

• Ở người: Nấm Candida gây nấm miệng hoặc nhiễm trùng âm đạo.

• Ở động vật: Nấm Aspergillus gây bệnh hô hấp ở chim và gia cầm.

4. Ký sinh trùng

Ký sinh trùng là những sinh vật sống bám vào cơ thể vật chủ để hút chất dinh dưỡng, gây ra nhiều loại bệnh nguy hiểm.

Ví dụ:

• Ở người: Ký sinh trùng Plasmodium gây bệnh sốt rét.

• Ở động vật: Giun sán ký sinh ở ruột gia súc, làm suy giảm khả năng hấp thụ dinh dưỡng.

II. Nguyên nhân gây bệnh từ tác nhân môi trường

Môi trường sống có ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe của con người và động vật. Khi môi trường bị ô nhiễm, con người và động vật dễ mắc các bệnh liên quan đến đường hô hấp, tiêu hóa và da.

1. Ô nhiễm không khí

Không khí chứa nhiều chất độc hại như bụi mịn, khí CO, SO₂, NO₂ có thể gây bệnh hô hấp.

Ví dụ:

• Ở người: Viêm phổi, hen suyễn do tiếp xúc với khói bụi.

• Ở động vật: Bò và cừu có thể mắc bệnh phổi tắc nghẽn do ô nhiễm không khí từ khí thải công nghiệp.

2. Ô nhiễm nước

Nước nhiễm bẩn chứa vi khuẩn, hóa chất độc hại có thể gây ngộ độc, bệnh tiêu hóa.

Ví dụ:

• Ở người: Tiêu chảy do uống nước nhiễm vi khuẩn E. coli.

• Ở động vật: Cá chết hàng loạt do nước nhiễm kim loại nặng.

3. Ô nhiễm thực phẩm

Thực phẩm không đảm bảo vệ sinh có thể chứa vi khuẩn, thuốc trừ sâu hoặc chất bảo quản độc hại.

Ví dụ:

• Ở người: Ngộ độc thực phẩm do thực phẩm nhiễm vi khuẩn Salmonella.

• Ở động vật: Bò bị nhiễm bệnh “bò điên” do ăn thức ăn chứa prion độc hại.

III. Nguyên nhân gây bệnh từ yếu tố di truyền

Di truyền cũng là một nguyên nhân quan trọng gây bệnh ở người và động vật. Một số bệnh có thể di truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác do đột biến gen.

1. Ở người

• Bệnh máu khó đông (Hemophilia): Xảy ra do đột biến gen khiến máu không đông được bình thường.

• Bệnh tiểu đường tuýp 1: Có yếu tố di truyền mạnh, gây rối loạn sản xuất insulin.

2. Ở động vật

• Bệnh loạn dưỡng cơ ở chó (Muscular dystrophy): Gây yếu cơ và giảm tuổi thọ.

• Bệnh xương thủy tinh ở mèo: Khiến xương dễ gãy do thiếu collagen di truyền.

IV. Nguyên nhân gây bệnh từ lối sống và thói quen

Thói quen sinh hoạt không lành mạnh cũng góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh ở cả con người và động vật.

1. Chế độ ăn uống không khoa học

• Ở người: Ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn, dầu mỡ làm tăng nguy cơ béo phì, tiểu đường, tim mạch.

• Ở động vật: Chó, mèo ăn thực phẩm quá nhiều tinh bột có thể mắc bệnh tiểu đường.

2. Thiếu vận động

• Ở người: Lười vận động dẫn đến béo phì, đau xương khớp.

• Ở động vật: Chó bị béo phì do không được đi dạo thường xuyên.

3. Căng thẳng và stress

Căng thẳng không chỉ ảnh hưởng đến tâm lý mà còn làm suy yếu hệ miễn dịch.

• Ở người: Stress kéo dài có thể gây mất ngủ, rối loạn tiêu hóa, bệnh tim mạch.

• Ở động vật: Ngựa hoặc chó có thể bị stress do môi trường sống thay đổi đột ngột.

V. Cách phòng tránh bệnh tật hiệu quả

Để giảm nguy cơ mắc bệnh, con người và động vật cần có những biện pháp phòng tránh hợp lý.

1. Giữ vệ sinh cá nhân và môi trường

• Rửa tay thường xuyên, làm sạch nơi ở và chuồng trại động vật.

• Đảm bảo thực phẩm sạch, nguồn nước an toàn.

2. Tiêm phòng đầy đủ

• Ở người: Tiêm vaccine phòng cúm, sởi, viêm gan.

• Ở động vật: Tiêm vaccine phòng bệnh dại, care ở chó, bệnh tai xanh ở lợn.

3. Duy trì chế độ ăn uống và sinh hoạt khoa học

• Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, tránh thực phẩm chế biến sẵn.

• Tập thể dục thường xuyên, giữ tinh thần thoải mái.

4. Kiểm tra sức khỏe định kỳ

• Thực hiện xét nghiệm và khám sức khỏe định kỳ để phát hiện bệnh sớm.

• Đưa vật nuôi đi khám thú y thường xuyên.

Bệnh tật ở người và động vật có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ vi sinh vật, môi trường, di truyền đến lối sống. Việc hiểu rõ các yếu tố này sẽ giúp chúng ta chủ động phòng tránh bệnh tật và duy trì sức khỏe tốt hơn. Một lối sống lành mạnh, vệ sinh sạch sẽ và tiêm phòng đầy đủ chính là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe cho cả con người và vật nuôi.